MICHAIŁ BUŁHAKOW 82.rocznica śmierci

Michaił Bułhakow to autor jednej z najważniejszych i najpopularniejszych powieści rosyjskich początku XX wieku – Mistrza i Małgorzaty. Ale nie jest tylko i wyłącznie autorem jednego dzieła. Bułhakow to także dramatopisarz, nowelista, a przede wszystkim człowiek, którego biografia stała się wymownym znakiem zmagania się z systemem stalinowskim.

Urodził się w Kijowie. Zanim poświęcił się pisaniu, skończył studia medyczne.

Doświadczenia lekarza z czasów I wojny światowej i rosyjskiej rewolucji zaowocowały pierwszymi utworami, w których do głosu doszły – jak w opowiadaniu MORFINA – wstrząsające przeżycia pisarza walczącego z uzależnieniem. Morfinę zaczął sobie wstrzykiwać mając 26 lat.  Szybko się od niej uzależnił. Jako świeżo upieczony absolwent medycyny miał do niej bardzo łatwy dostęp.

Pokłosiem medycznego wykształcenia Bułhakowa były też ZAPISKI MŁODEGO LEKARZA, ale na początku lat dwudziestych autor porzucił wyuczony zawód, który ustąpił miejsca pasji literackiej.

Bułhakow lawirował na granicy przyjaźni i nienawiści z władzami radzieckimi. Pisarz negatywnie wypowiadał się na temat władzy, krytykował totalitaryzm w swoich sztukach i powieściach, nie chciał też tworzyć według obowiązujących norm socrealistycznych.

Koleje losu Bułhakowa aż do śmierci uwarunkowane były poczynaniami decydujących o wszystkim władz radzieckich. Okresy spokojnej pracy twórczej pisarza, związane przede wszystkim z teatrem, kolejnymi adaptacjami i nowo napisanymi sztukami, przeplatały się w latach trzydziestych z atakami krytyków, trudnościami finansowymi oraz represjami spadającymi na przyjaciół. Biografia Bułhakowa tym samym urosła do rangi symbolu pisarza zmagającego się z terrorem, a wiele jego tekstów w pełnej, nieocenzurowanej wersji lub wręcz po raz pierwszy mogło ukazać się dopiero w drugiej połowie XX wieku.

Mimo obecności wielu motywów fantastycznych i magicznych w twórczości Bułhakow swoje dzieła mocno osadzał w rzeczywistości. Najlepiej widać to w jego najbardziej znanej powieści. Pierwowzorem kota Behemota z „Mistrza i Małgorzaty” był… jego pies, który nosił takie samo imię. Słynny bal przedstawiony w powieści to aluzja do bankietu w amerykańskiej ambasadzie, gdzie pisarz był wielokrotnie zapraszany. Numer mieszkania występującego w powieści, które mieściło się przy ulicy Sadowej, to nawiązanie do mieszkania, w którym żył ze swoją pierwszą żoną. Natomiast Małgorzata była inspirowana ostatnią wielką miłością Bułhakowa, żoną Jeleną Szyłowską.

 Zrozumcie, że język może ukryć prawdę, ale oczy - nigdy! Ktoś wam zadaje niespodziewane pytanie, nie zdradzacie się nawet drgnieniem, błyskawicznie bierzecie się w garść i wiecie, co należy powiedzieć, żeby ukryć prawdę, i wygłaszacie to niezmiernie przekonywająco, i nie drgnie na waszej twarzy żaden muskuł, ale - niestety - spłoszona pytaniem prawda na okamgnienie skacze z dna duszy w oczy i już wszystko stracone.

Jesienią 1939 roku Bułhakow wyjechał ze swoją żoną z Moskwy do Leningradu. Na miejscu zaczęły dopadać go częste migreny, pojawiły się też problemy ze wzrokiem. Spędzili w Leningradzie kilka miesięcy, w tym czasie pojawiła się diagnoza – Bułhakow cierpiał na nerczycę, chorobę, na którą zmarł jego ojciec. W związku z tym w zimie udał się do sanatorium do Barwichy, żeby powalczyć o zdrowie. Wiedząc, że zostało mu niewiele czasu, przed śmiercią kończył ostatnie rozdziały „Mistrza i Małgorzaty”. Nie doczekał się wydania swojej powieści, która później stała się jedną z najważniejszych i najlepiej sprzedających się książek XX wieku. Powieść w wersji ocenzurowanej ukazała się pierwszy raz 26 lat po jego śmierci.

Michaił Bułhakow zmarł w 1940 roku w Moskwie, w wieku 48 lat. Powodem śmierci był poważny zespół nerczycowy.

Źródła:
➲ 101 najsławniejszych pisarzy w dziejach Polski i świata/ praca zbiorowa, VIDEOGRAF 2009
➲ https://niestatystyczny.pl/2018/05/15/michail-bulhakow-10-ciekawostek-o-tworcy-mistrza-i-malgorzaty/